CESARSTWO RZYMSKIE     

Cesarstwo oficjalnie przyjęło się dzielić na dwa okresy: pryncypat (od 27 roku p.n.e. do schyłku III wieku n.e.) i dominat (od IV do 476 roku n.e.).

Pierwszy ustrój ukształtowany został przez Oktawiana Augusta, bratanka Cezara. Zbudował on specyficzny ustrój polityczny, w którym to cesarz skupił pełnię władzy, przy pozorach zachowania instytucji republikańskich. Miało to przede wszystkim na celu uniknięcie pozorów powrotu do „znienawidzonej” monarchii. Oktawian August powiększył posiadłości państwa o Recję i Noricum (15 rok p.n.e.). Po jego śmierci cesarze rzymscy opierali swą władzę na wojsku i pretorianach (którzy często wybierali i obalali władców). W I n.e. Rzym zajął część Brytanii, w II wieku – Dację i Arabię.

W czasie pryncypatu w państwie rzymskim rządziły cztery wielkie dynastie: Julijsko-klaudyjska, Flawijska, Antoninów i Sewerów (syryjska), a dominatu 3 mniejsze: Konstantyńska, Walentyniańska i Teodozjańska.

Po zwycięstwie Oktawian stał się jedynym imperatorem. W roku 29 p.n.e. wprowadził nowy cenzus polityczny, na mocy którego w senacie zasiadali wyłącznie jego stronnicy; on sam stał się princeps senatus. 16 stycznia 27 roku p.n.e. senat rzymski przyznał mu na wniosek Plankusa tytuł Augusta. W ten sposób Oktawian stał się pierwszym cesarzem rzymskim, jakkolwiek przy zachowaniu wszelkich pozorów ciągłości ustroju republikańskiego (np. sprawował wielokrotnie urząd konsula (w latach 31-23 p.n.e.). Używał oficjalnej tytulatury Imperator Caesar Divi filius Augustus. August sprawował pełnię władzy, skupiając w swych rękach kilka różnych urzędów oraz rozmaite kompetencje nadzwyczajne, nadane dożywotnio przez senat. Jego rządy były rodzajem dyktatury wojskowej pod pozorem utrzymania republiki. Obdarzony władzą przez senat i wojsko, mógł prezentować się jako elekt społeczeństwa rzymskiego.

Oktawian podzielił prowincje na senatorskie i cesarskie:

    senatorskie: prowincje wewnętrzne, zespolone z Rzymem – np. Azja i Afryka, nie stacjonowało w nich wojsko (tylko jeden legion w Afryce), zarządzane były przez prokonsulów i propretorów

    cesarskie: niedawno zdobyte (np. Galia) wymagające stałej armii, zarządzane przez legati pro praetore – legatów oraz prokuratorów (w mniejszych prowincjach).

Ściągał jednak podatki także z prowincji cesarskich. Od roku 23 p.n.e. miał władzę wojskową nad wszystkimi prowincjami i całą armią (imperium proconsulare).

Koloseum-było symbolem potęgi cezarów Rzymu.

W 213 roku n.e. obywatelstwo rzymskie otrzymali wszyscy wolni mieszkańcy imperium. Władcy propagowali kult osoby cesarza, w Rzymie rozwijały się religie wschodnie, również chrześcijaństwo.

Po śmierci ostatniego członka dynastii Sewerów w 235 roku n.e. rozpoczął się okres uzurpacji, wojen domowych i chaosu wewnętrznego. Państwo przeżywało kryzys gospodarczy, a ponadto wzrosło zagrożenie ze strony plemion barbarzyńskich. Lekarstwem na tą sytuację było wprowadzenie nowego ustroju, dominatu.

Cesarze: Dioklecjan i Konstantyn I Wielki przeprowadzili reformy ustrojowe, w wyniku czego państwo stało się monarchią absolutną (dominat). W 313 roku n.e. Konstantyn Wielki przyznał chrześcijanom wolność wyznania i równouprawnienie z religią oficjalną. W 395 roku n.e. (po śmierci Teodozjusza I) nastąpił podział państwa na Cesarstwo Wschodnie (ze stolicą w Konstantynopolu) i Cesarstwo Zachodnie (ze stolicą w Rzymie).

Dominat zrywał całkowicie z pozorami republiki, przekazując pełnię władzy cesarzowi. Za ojca tej formy rządów uznaje się Dioklecjana, chociaż proces przemian zapoczątkowany został już w połowie III wieku n.e. Reformy zaprowadzone w państwie pozwoliły mu trwać nieprzerwanie aż do końca V wieku n.e., kiedy to atakowane ze wszystkich stron i podzielone państwo rzymskie musiało ulec.

Upadek państwa datuje się na 476 rok n.e., co jest związane ze zdobyciem Rzymu przez Odoakra oraz obaleniem rządów ostatniego cesarza Cesarstwa Zachodnio-rzymskiego, Romulusa Augustulusa.

1.Czym było Koloseum?

2.Co doprowadziło do upadku Cesarstwa Rzymskiego?

3.Czym był pryncypat i dominat?

źródło;http://www.imperiumromanum.edu.pl/ustroj/cesarstwo-rzymskie/

Pracę  przygotował Jakub B.

Rzymska świątynia – świątynia w starożytnym Rzymie.

Starożytni Rzymianie budowę swoich świątyń wzorowali na rozwiązaniach etruskich i greckich.

Stosowano następujące typy świątyń:

    na planie prostokąta (bardziej popularny). Świątynie tego typu, budowane często przy placach, widoczną miały fasadę i ewentualnie elewacje boczne. Portyki nie otaczały ich ze wszystkich stron, jak w świątyniach greckich lecz podpierały wysunięty dach. Były to budowle typowo fasadowe.

    na planie koła (świątynia Westy na Forum Romanum z II w.).

    typ mieszany – np. świątynia, w której cella była na planie koła a pronaos na planie prostokąta (Panteon z II w.).

Zastosowanie na szerszą skalę przez Rzymian łuków i łączenie linii prostych oraz krzywizn było możliwe przez przejęcie z kultury etruskiej pomysłu na zastosowanie łuku nad otworami w ścianach, sklepienia oraz udoskonalenie samej techniki budowania (wynalezienie pierwszego cementu złożonego z wapna i popiołów wulkanicznych, wypalanie cegły – II wiek p.n.e.).

Świątynie rzymskie ściany miały murowane, licowane płytami kamiennymi. Stosowane porządki architektoniczne pełniły przede wszystkim funkcję ozdobną.

Początki architektury rzymskiej są raczej proste, a sposób wznoszenia budowli można powiedzieć prymitywny, jak na ówczesne standardy. W okresie wczesnej monarchii Rzym był miastem drewnianym, a do pokrywania dachów używano słomy. Pierwsze rzymskie świątynie powstały podczas panowania etruskich królów, to wtedy Rzymianie nauczyli się odlewać brąz oraz wypalać terakotę. Jednak znaczenie Rzymu w świecie śródziemnomorskim było praktycznie żadne. Sytuacja się zmieniła, kiedy Rzym nawiązał liczne kontakty handlowe, rozpoczął ekspansję na półwyspie oraz zapoznał się z architekturą hellenistyczną, zwłaszcza Greków. Te czynniki w zdecydowanym stopniu wpłynęły na dalsze kształtowanie się architektury starożytnego Rzymu.

Odejście od drewnianych budynków nastąpiło pod koniec III wieku p.n.e., kiedy to zaczęto wznosić murowane domy prywatne, wielkie kamienice czynszowe (insulae) oraz jednopiętrowe domy bogaczy. W tym okresie wokół Forum Romanum powstawać zaczęły budowle publiczne, co w krótkim czasie wyniosło to miejsce na główne centrum życia towarzyskiego oraz handlowego Rzymu. Jedną z pierwszych takich budowli był wielki cyrk Flaminiusza z 221 roku p.n.e. Od II wieku p.n.e. zaczęły powstawać pierwsze kryte hale (curiae) przeznaczone za zebrania sądowe i różnego rodzaju posiedzenia.

Wraz z ekspansją w Italii oraz poza nią Rzymianie zaczęli dostrzegać korzyści płynące z szeroko rozbudowanej sieci dróg. Niewykluczone że ideę zaczerpnięto od Kartaginy, która była jednym z niewielu państw stosujących tę nową wygodę. W państwie rzymskim miały one początkowo głównie charakter militarny, jednak w okresie pokoju sprawdziły się jako doskonałe szlaki handlowe.

Miasta rzymskie posiadały regularny plan, ulice przecinające się pod kątem prostym oraz rynek stanowiący centrum. Rzymianie planowali wielkie zespoły miejskie za szczególnie zabudowę rynku – forum, przy którym były skupione najważniejsze budowle w mieście, które z początku były ustawione dość chaotycznie. Dopiero w okresie cesarstwa zaczęto stosować symetrie układów. Architektura tego okresu miała charakter reprezentacyjny. Budynki odznaczały się dużą wielkością i rozmaitością porządków architektonicznych.

Akwedukt. Starożytny Rzym był zaopatrywany przez sieć akweduktów liczącą 420 km, z czego tylko 47 km przebiegało nad powierzchnią ziemi. Sieć ta dostarczała milion metrów sześciennych wody źródlanej na dobę.

Rzymianie nowe techniki wznoszenia budowli zapożyczyli od Greków. Wprowadzono kolumnowe portyki, kształty budynków teatralnych i cyrku oraz style architektoniczne (dorycki, joński, koryncki), które mieszali ze sobą. W fasadach kilkukondygnacyjnych budowli umieszczali często na parterze cięższe optycznie kolumny doryckie, wyżej smuklejsze jońskie, a na szczycie korynckie. Ich własnym wytworem były łuki triumfalne i kolumny. Rzymianie wzbogacili greckie porządki architektoniczne o arkady, będące łukami wspartymi na dwóch kolumnach. Ponadto stworzyli swoje własne porządki architektoniczne. Kolumny, belkowanie i arkady stały się z czasem charakterystycznymi elementami architektury monumentalnej starożytnego Rzymu.

Konieczność zaopatrzenia w wodę mieszkańców Rzymu dała początek budowie wodociągów oraz akweduktów, które ją sprowadzały z pobliskich gór. Pierwszym akweduktem był Aqua Appia powstały w 312 roku p.n.e. Z czasem wraz z ekspansją terytorialną akwedukty zaczęły powstawać masowo w całej Italii. Lokowano je przy większych ośrodkach miejskich. Do najważniejszych wodociągów w tym okresie należał aqua Macia, wzniesiony w 144 roku p.n.e. przez Kwintusa Marcjusza Reksa. Jako jedyny z zachowanych wodociągów jest czyny do dziś. Te wielkie konstrukcje oparte zostały na technice budowy mostów w celu wyrównania różnic wysokości terenu. Ostatni okres republiki przyniósł Rzymowi zupełnie nowy wygląd. W stolicy powstawały wspaniałe budowle, jak np. świątynia Jowisza zbudowana w stylu toskańskim. W I wieku p.n.e. ambitni wodzowie chcący zyskać sobie sympatię ludu za łupy wojenne wznosili w Rzymie świetne konstrukcje. I tak zniszczoną w wyniku pożaru świątynię Jowisza odbudował Sulla, Pompejusz Wielki wzniósł pierwszy kamienny teatr, a Cezar zbudował własne forum –Forum Cezara. Niesamowicie wzbogacająca się na wojnach arystokracja zaczęła wznosić wytworne wille okrążone pięknymi ogrodami. Wtedy też miasta rzymskie otaczano murami obronnymi z bramami i wieżami.

Rzymianie posługiwali się bardzo wydajną, choć niezbyt odkrywczą technologią. Mieli lepszy sprzęt budowlany niż Egipcjanie, między innymi kołowroty, dźwigi i żelazne narzędzia, których budowniczowie piramid nigdy nie posiadali. Z drugiej zaś strony nie dysponowali niczym, co wykraczałoby poza greckie osiągnięcia w tej dziedzinie. Używali wielu materiałów, które w większości były już od dawna stosowane na Wschodzie. Właśnie tego wieku Rzymianie przejęli wynalezione nowe materiały budowlane: cegłę oraz zaprawę cementową (murarską). Wyjątek stanowił beton, oryginalny rzymski wynalazek, który pozwolił na wznoszenie budynków o nowym kształcie. Ponadto wynalezienie kopuł pozwoliło Rzymianom stać się pierwszymi, którzy nie potrzebowali rzędów kolumn do podtrzymywania szeroko rozpiętych stopów. Jedną z największych i najsłynniejszych budowli, w których wykorzystano kopułę był Panteon w Rzymie. Zapożyczono z tamtych rejonów także łuki oraz wielkie sklepienia, które znacznie ułatwiły budowę większych budowli. Sklepienia stosowano przede wszystkim w budownictwie świątynnym oraz w monumentalnych budowlach użyteczności publicznej. Pod koniec I wieku p.n.e. zaczęto stosować marmur wydobywany w północnej Italii, w Carrarze. Obok kamienia stał się jednym z najpopularniejszych materiałów. Kres republiki oraz początek pryncypatu miał wprowadzić państwo rzymskie w nowy, lepszy okres architektoniczny.

Błażej Gierczak

Źródło: Wikipedia , Imperium rzymskie i umysł :)

Pytania:  W którym roku powstały "Appia"?

Prace przygotował Błażej G.

Upadek cesarstwa rzymskiego

W społeczeństwie rzymskim zaczął się kryzys gospodarczo-społeczny. Panujący od kilku wieków pokój został zerwany. Na wschodzie toczyły się walki z Państwem Patronów, a na zachodzie od II w zaczęły napływać plemiona barbarzyńców.

Barbarzyńcy rabowali i brali ludzi do niewoli. Długotrwałe wojny przyczyniły się do znaczącego spadku ludności i zamożności mieszkańców cesarstwa Rzymskiego. Koszty stworzenia nowoczesnej armii były bardzo wielki. Przybywająca do Rzymu ludność była wchłaniania i ulegała romanizacji.

Prowadzenie wojny i utrzymanie wielkiej armii spowodowało kryzys finansowy w Cesarstwie zaczęło brakować pieniędzy. Wprowadzono wyższe podatki, które niszczyły finansowo ludność zwłaszcza średnio zamożną. Aby rolnicy nie odchodzili od ziemi zostali przywiązani do ziemi ustawą kolon atu.

Chłopi w obronie przed wysokimi podatkami zwrócili się o opiekę do arystokracji, która osłaniała ludność. Cesarze chcą zwiększyć ilość sztuka pieniędzy, potrzebnych na utrzymanie armii dodawali do srebra innych metali nieszlachetnych co obniżono wartość pieniądza. W obiegu była większa ilość pieniędzy, ale gorszej jakości.

Wzrosła inflacja. Wielcy właściciele ziemscy zaczęli dzielić swe dobra na działki które dzierżawili rolnikom i niewolnikom. Kryzys gospodarczy, wojny domowe, za mała ilość urzędników, korupcja, spadek liczby ludności, spowodowały kryzys polityczny i załamanie stabilności władzy cesarskiej oraz pojawienie się uzurpatorów. W cesarstwie w latach 235-284 było aż pięćdziesięciu cesarzy.

Nieustające walki w obronie granic cesarstwa uniemożliwiły cesarzom pobyt w Rzymie. W 330r. cesarz Konstanty założył nową stolice na wschodzie państwa-Konstantynopol. Z czasem ziemie na wschodzie zaczęły  nabierać charakter terenów barbarzyńskich. W 378r. w bitwie pod Adrianopolem wojska rzymskie przegrały bitwę z barbarzyńcami. Zagrożenie wschodnich terenów cesarstwa przez Persów spowodowało przeniesienie oddziałów wojskowych w te rejony. Ostatnim cesarzem który kierował całym imperium był Teodozjusz Wielki

http://sciaga.pl/tekst/40198-41-upadek_cesarstwa_rzymskiego
P5racę przygotowała Laura H.

,,CHRZEŚCIJANIE"


1.Chrześcijaństwo rozwija się w okolicach Palestyny.

2.Jezus i jego nauki. Jezus urodził się pod koniec panowania Heroda Wielkiego.Nauki głosił w latach 14-30 n.e. Jako wędrowny prorok skupił wokół siebie grono wiernych nazwanych apostołami, czyli wysłańcami.Jezus zapowiadał nadejście Królestwa Bożego, do którego trafią wszyscy wyznający nową religię.
3.Apostołowie: Piotr, Andzrej, Jakub, Jan, Filip, Bartłomiej, Tomasz, Mateusz, Szymon, Jakub, Juda i Judasz.
4.Ewangeliści to Mateusz,Marek,Łukasz i Jan.
Mateusz pisał o życiu i działalności Jezusa.
Marek pisał o działalności, męce i śmierci Jezusa i o zmartwychwstaniu
Łukasz pisał o narodzinach Jezusa, czynach i uzdrowieniach.
Jan pisał o tym co się ma stać.
5.Symbole pierwszych chrześcijan: Ryba, Chrystogram, Chrystus.
6.Święta Księga czyli Pismo Święte, tworzą Stary i Nowy Testament.
7.Ważne daty:
313 r .n.e-Cesarz Konstantyn zrównał wszystkie religie.
381 r .n.e-Cesarz Teodoziusz ustanawia chrześcijaństwo religią dominującą.
8.Ciekawostka . W tradycji chrześcijańskiej każdemu ewangeliście przypisano jedną z istot.
Mateusz- Anioł
Marek-Lew
Łukasz-Byk
Jan-Orzeł
9.Śmierć i zmartwychwstanie
Jezus został ukrzyżowany gdy miał 33 lata,Po trzech dniach zmartwychwstał.Chrześcijanie wierzą, że po śmierci i oni zmartwychwstaną i pójdą do domu Boga-Ojca.
10.Quiz
1.Gdzie rozwija się chrześcijaństwo?
2.Co się stało w 381 roku?
3.O czym pisał Św.Mateusz?
4.Wymień apostołów.
Powodzenia...
Źródła:
https::/pl.wikipedia.org/
Książka ,,Śladami Cywilizacji"

Pracę przygotował Mateusz G.

PRAWO RZYMSKIE

Prawo rzymskie miało istotny wpływ na rozwój prawodawstwa europejskiego. Obok inżynierii była to druga dziedzina, w której Rzymianie odnieśli ogromny sukces.
Jednakże sama kodyfikacja prawa rzymskiego nastąpiła stosunkowo późno. Dopiero na przełomie II i III wieku n.e., juryści rzymscy rozpoczęli spisywanie komentarzy, które w skodyfikowanej postaci stały się jednym z najcenniejszych dziedzictw kulturowych średniowiecznej Europy.

Historię prawa rzymskiego przyjęło się dzielić na trzy okresy:

§                                    okres prawa archaicznego – trwa od początków Rzymu, czyli około 753 roku p.n.e. do około połowy III wieku p.n.e. Głównym źródłem prawa było prawo zwyczajowe, które w źródłach nazywane jest mos maiorumlub consuetudo. Na ten okres przypada fundament rzymskiej myśli prawniczej, czyli prawo XII Tablic;

§                                    okres rozwoju i prawa klasycznego – trwa od połowy III wieku p.n.e. do 235 roku n.e., co jest równoznaczne ze śmiercią Aleksandra Sewera. Dzieli się on na dwa podokresy: prawa przedklasycznego (do około 27 roku p.n.e.) i prawa klasycznego (od 27 roku p.n.e. do 235 roku n.e.). Używając pojęcia prawo rzymskie często ma się na myśli właśnie prawo tego okresu;

§                                    okres schyłkowy (poklasyczny) – trwa od 235 do 565 roku n.e. Dzieli się go również na dwa podokresy: okres poklasyczny (od 235 do 527 roku n.e.) i okres justyniański (od 527 do 565 roku n.e.).

Cyceron, jako homo novus (czyli jako pierwszy w rodzinie sprawujący wysoki urząd), rozpoczął swą karierę jako kwestor w 75 roku p.n.e. na Sycylii w mieście Lilibeum, w 69 został edylem kurulnym, w 66 pretorem, w 63 – wraz z Gajuszem Antoniuszem Hybrydą – konsulem. To właśnie za konsulatu wykrył spisek Katyliny, co zostało opisane w De coniuratione Catilinae Salustiusza. W kulturze Europy stał się symbolem mówcy i obrońcy wolności republiki.

Najdawniejsze prawo rzymskie było prawem zwyczajowym, niepisanym, tzn. było przekazywane z pokolenia na pokolenie drogą ustną, co jak łatwo się domyślić, prowadziło do nadużyć także ze strony sędziów, tym bardziej, że wywodzili się oni z najbogatszych warstw społecznych i utrwalali nierówność prawną wobec większości plebejuszy. Właśnie ten czynnik przesądził o utworzeniu specjalnej dziesięcioosobowej komisji, która zajęła się redakcją nowego kodeksu. Efektem prac komisji był zbiór praw spisany na dwunastu tablicach (Prawo XII Tablic), ogłoszony między 451, a 449 rokiem p.n.e. Większość zamieszczonych tam przepisów poświęcono ochronie praw prywatnych. Na długie lata stała się głównym źródłem prawa w starożytnym Rzymie i nigdy nie została formalnie zniesiona. Cieszyła się dużym poważaniem w społeczeństwie, głównie ze względu na historię jej powstania, czyli uchwalenia na wniosek plebejuszy. Tekst ustaw został spisany na drewnianych tablicach i wystawiony na forum Romanum, które spłonęły w czasie najazdu Gallów w 390 p.n.e.

Zwyczaj (mos lub mos maiorum) miał ogromne znaczenie w późniejszym kształtowaniu się prawodawstwa pisanego. Przejmowano wiele elementów prawa zwyczajowego, jak na przykład zakaz darowizn między małżonkami, czy zakaz małżeństw między krewnymi, co prowadziło do tego że wiele zwyczajów przetrwało w formie niespisanej do końca państwa rzymskiego na zachodzie.

W Rzymie najbardziej ceniono obywateli zajmujących się prawem. Początkowo prawo komentowali kapłani, z czasem dołączyli do nich znawcy prawa. Prócz znawców prawa istnieli też adwokaci (oratores). Byli oni praktykami, znawcami formułek prawnych i mówcami sądowymi. Co ciekawe, znawcy prawa (dziś byliby to radcy prawni), czy też adwokaci nie otrzymywali zapłaty za swoje porady. Było to zabronione prawem. Dopuszczalne były za to inne formy zapłaty jak chociażby darowizny czy spadek.
Niektórzy ze znawców prawa dorabiali się ogromnych fortun i majątków, jak chociażby Cyceron, który wyruszając w daleką podróż, co wieczór zatrzymywał się w jednej ze swoich willi.
Sędziami w procesach byli początkowo konsulowie, potem pretorzy, a w końcu sędziowie przysięgli wybierani spośród obywateli.

Prawo w Rzymie podzielone było na dwie części:

§                                    Prawo wewnątrznarodowe, które dotyczyło tylko i wyłącznie mieszkańców i obywateli rzymskich. Prawo to zmieniało się przez wiele wieków, mając zupełnie odmienną postać w różnych okresach władzy. Na przykład za czasów republiki władza była podporządkowana senatorom i Zgromadzeniu Ludowemu (in. mieszkańcom). Każdy mógł wziąć udział w dyskusjach, decydować o losach państwa i ludu. W tych czasach dozwolona była w pewnym sensie wolność słowa. Można było wypowiedzieć się na jakiś temat, bez jednak większych obraz pod tytułem arystokracji. Za cesarstwa z kolei prawo zmieniło się drastycznie. Wolność słowa przestała istnieć, choć w pewnym sensie nadal istniał senat i przedstawiciel ludu. Złe słowo skierowane ku cesarzowi było surowo karane, a wszelkie sprzeciwienia były niwelowane. Jednak okres cesarstwa był zdecydowanie lepiej zorganizowany prawnie, niźli wcześniejszy za czasów republiki. Ilość przestępstw i korupcji gwałtownie zmalała, a możni „siedzieli cicho pod miotłą” byle tylko uniknąć ręki karnej. Wracając teraz ogólnie to struktury wewnętrznej Rzymu trzeba zauważyć, że prawo było przestrzegane i szanowane. Czego nie można powiedzieć o drugim typie prawa rzymskiego.

§                                    Prawo międzynarodowe było zupełnie inaczej ułożone. Należy zacząć od tego, że Rzymianie za swą misję dziejową uważali panowanie nad światem, co prowadziło do ciągłych wojen zaborczych z sąsiednimi krajami. Początkowo nie szanowali oni kultur i tradycji podbitych krain. Przeprowadzali masową romanizację, polegającą na zmuszaniu ludności podbitej do przyjmowania religii rzymskiej i jej kultury. Z czasem jednak romanizacja uległa zahamowaniu, a wielki obszar i wieloetniczność państwa zmusiły Rzymian do złagodzenia prawa. Rzymianie bardzo chętnie zaczęli przyjmować wzorce kulturowe innych ludów, i przestali zmuszać je do przejęcia swojej religii. Ludność robiła to dobrowolnie, ponieważ bycie Rzymianinem było opłacalne. Zdarzało się, że przed rozpoczęciem bitwy Rzymianie składali ofiary nie tylko swoim bogom, ale również bogom przeciwnika, aby przeszli na ich stronę. Krótko mówiąc byli oni bardzo podatni na kultury innych ludów i dlatego, jeżeli mogli mieć z tego korzyści nie wahali się z przyjęciem innego boga. Rzymianie znali pojęcie wojny sprawiedliwej, nie oznaczało to jednak wojny obronnej czy też zgodnej z określonym kryteriami moralno-politycznymi, a tylko wojnę wypowiedzianą według przypisanej procedury sakralno-prawnej. Rzym działał w imię rozwoju i rozprzestrzeniania na świat nauki i cywilizacji, którą Rzym właśnie jako jedyny posiadał. Wojna dla wielu w Rzymie uznawana była za najbardziej prawny sposób nabywania terytorium, majątku i niewolników.

Niemniej jednak Rzymianie zawierali z innymi państwami umowy o charakterze międzynarodowym. Wyróżniano dwie formy takich porozumień: traktaty przyjaźni (amicitia) i traktaty przymierza (societas). Inny typ przymierza polegał na tym, iż Rzym jako silniejszy zapewniał słabszemu państwu ochronę przed wrogami zewnętrznymi w zamian za dostarczanie posiłków zbrojnych i określone świadczenia rzeczowe. Nazwa takiego przymierza to protektorat międzynarodowy.

W Rzymie przywiązywano istotną wagę do przestrzegania zasady nietykalności posłów, nazywając ich „świętymi”. Mieli oni znacznie większą swobodę działania od zwykłych obywateli.

W Rzymie wykształciło się także pojęcie prawa narodów (ius civile), polegające na tym, iż było to prawo obywateli i nie przyznawano żadnych uprawnień cudzoziemcom. Powodowało to liczne spory pomiędzy zagranicznymi gośćmi, a prawem rzymskim. Powołano w tym celu specjalnego sędziego do rozstrzygania tychże sporów (praetor peregrinus). W rozwiązywaniu problemów posługiwał się drogą słuszności i rozsądku, a nie jak dotychczas drogą prawa rzymskiego. Doszło więc do powstania nowego prawa, ius gentium, które było bardzo korzystne dla cudzoziemców i prowadziło do szybszego przyznawania obywatelstwa.

Prawo małżeńskie

---

Małżeństwo w starożytnym Rzymie było luźnym związkiem. Do rozwodu (divortium) wystarczyło oświadczenie (repudium) jednej ze stron; męża lub żony. Gdy małżonkowie zdradzali się nawzajem nie było podstaw do skargi. Za niewierność podlegało się karze.

Cesarz Oktawian August ustanowił:

§                                    karę śmierci za cudzołóstwo z zamężną kobietą (adulaterium)

§                                    za zwykły nierząd (stuprum) obywateli dobrze usytuowanych (honestiores) karano konfiskatą połowy majątku; ci którzy nic nie posiadali (humiliores) otrzymywali chłostę. I byli wypędzani z miasta.

Jednak odstępowano od tego kiedy wykroczenie popełniali kawalerowie, o ile kobieta przyłapana na nierządzie nie pochodziła z domu panującego.

Prócz małżeństwa istniał konkubinat. Na inskrypcjach kobiety były często zwane concubinae; dotyczy to też partnerek cezarów. Często słyszymy o konkubinach w liczbie mnogiej. Konkubinat w Rzymie niewiele różnił się od konkubinatu znanego obecnie, był to związek faktyczny mężczyzny i kobiety, który traktowany był jako niższa forma małżeństwa. Był bardzo popularny w Rzymie ze względu na zakaz małżeństw między urzędnikami prowincjonalnymi, a kobietami z tej prowincji oraz zakaz zawierania małżeństw przez żołnierzy. W takich przypadkach trwałe związki mogły być traktowane jedynie jako konkubinat, co powodowało, że osoby w nich pozostające nie były karane za adulterium (według lex Iulia de adulteris). Adulterium było przestępstwem przewidzianym w ustawach małżeńskich Augusta i było rozumiane jako stosunek z zamężną kobieta i zrównane ze stuprum, czyli stosunek z wdową lub panną. Początkowo konkubinat nie był związkiem monogamicznym, można było w nim pozostawać mimo małżeństwa z inną osoba. Związki osób, z których co najmniej jedna była niewolnikiem nosiły nazwę contubernium.

Sprawa sądowa

---

Wszyscy w imperium musieli przestrzegać rzymskiego prawa, a było ono zazwyczaj bardzo surowe. Ludzi, którzy popełniali zbrodnie, przykładnie karano, żeby zniechęcić innych do łamania prawa. Biednych karano najsurowiej, często publicznie. Bogaci mogli zazwyczaj liczyć na łagodniejszy wymiar kary. Wszystkich oskarżonych o popełnienie przestępstwa sądzono w miejskiej bazylice. Na każdym procesie występował sędzia główny i grupa obywateli nazywanych ławą. Wspólnie decydowali oni o winie lub niewinności oskarżonego. Na ważnych procesach o zasiadanie w ławie proszono nawet 75 obywateli.

Jeśli winny mógł sobie na to pozwolić, zatrudniał adwokata. Adwokaci często wygłaszali dramatyczne i pełne emocji przemowy w obronie swoich klientów. Czasem oskarżeni smarowali sobie włosy popiołem i wkładali podarte ubrania, żeby wzbudzić litość ławy przysięgłych. Jeśli ktoś został uznany za winnego, sędzia decydował o wymiarze kary. Bogatych Rzymian, którzy nie płacili długów lub podatków, często karano olbrzymimi grzywnami. Jeśli nie mogli ich zapłacić, tracili swoją własność albo obywatelstwo. Innych bogatych przestępców wysyłano w odległe części cesarstwa i zabraniano im powrotu do domu. Wiele biedaków sprzedawano w niewolę, zmuszano do pracy w podziemiach kopalniach albo wysyłano na arenę do walk gladiatorskich. Bywały i okrutniejsze kary – wielu przestępców ścinano, rzucano na pożarcie dzikim zwierzętom lub krzyżowano.

Źródła wykorzystane

§                               Bojarski Władysław, Prawo rzymskie, Toruń 1994

§                               Dębiński Antoni, Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, Warszawa 2007

§                               Kolańczyk Kazimierz, Prawo rzymskie, Warszawa 1997

§                               Kunderewicz Cezary, Rzymskie prawo prywatne, Łódź 1995

§                               Kuryłowicz Marek, Prawo rzymskie. Historia, tradycja, współczesność, Lublin 2003

§                               Kuryłowicz Marek, Wiliński Adam, Rzymskie prawo prywatne, Lublin 2003

§                               Litewski Wiesław, Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 2003

§                               Litewski Wiesław, Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków 1998

§                               Łapicki Borys, Prawo rzymskie, Warszawa 1948

§                               Osuchowski Wacław, Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, Warszawa 1988

§                               Osuchowski Wacław, Zarys rzymskiego prawa prywatnego, Warszawa 1971

§                               Palmirski Tomasz, Reszczyński Jarosław, Prawo rzymskie. Praktyczny przewodnik do nauki przedmiotu, Kraków 2004

§                               Rozwadowski Władysław, Prawo rzymskie. Zarys wykładu z wyborem źródeł, Poznań 1992

§                               Szymoszek Edward, Prawo rzymskie, Wrocław 2005

§                               Święcicka-Wystrychowska Paulina, Prawo rzymskie. Repetytorium, Kraków 2004

§                               Taubenschlag Rafał, Kozubski Włodzimierz, Historia i instytucje rzymskiego prawa prywatnego, Warszawa 1947

§                               Taubenschlag Rafał, Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 1955

§                               Taubenschlag Rafał, Rzymskie prawo prywatne na tle praw antycznych, Warszawa 1955

§                               Wojtunik Adam, Prawo rzymskie, Kraków 1946

§                               Wołodkiewicz Witold, Zabłocka Maria, Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 1995

Prawo rzymskie – termin oznaczający najczęściej prawo starożytnego Rzymu, które rozwijało się od czasów prawa zwyczajowego, aż do kodyfikacji Justyniana I Wielkiego (VI wiek n.e.). Prawo rzymskie miało istotny wpływ na rozwój prawodawstwa europejskiego (tzw. recepcja prawa rzymskiego) w postaci prawa powszechnego (ius commune) w średniowieczu, pandektystykę, która osiągnęła swoje apogeum w XIX wieku, a także na współczesną naukę, rozwijaną jako przedmiot uniwersytecki.

Źródła:

ttp://www.imperiumromanum.edu.pl/ustroj/prawo-rzymskie/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Prawo_rzymskie

Aicha T.

Mitologia rzymska

Rzymianie byli politeistami, czyli wierzyli w wielu bogów. Rzymianie składali ofiary i odprawiali rytuały ku czci bogów.

Do każdej czynności (nawet najmniejszej) przypisywane było bóstwo które opiekowało się wykonawcami czynności. Chłopi modlili się do bogów o sprawe nowych plonów na ich farmach.

W miarę, jak państwo rzymskie zdobywało sąsiadujące terytoria, do religii włączano lokalne bóstwa. Rzymianie zazwyczaj oddawali bóstwom lokalnym taką samą cześć jak bóstwom rdzennie rzymskim. W wielu przypadkach nowe bóstwa formalnie zapraszano do uznania nowych świątyń w Rzymie za swój dom. Ponadto ludzi z zewnątrz przyciągał wzrost miasta, w którym wolno im było nadal czcić ich własne bóstwa. Oprócz Kastora i Polluksa osady zdobyte przez Rzymian w Italii wniosły do rzymskiego panteonu Dianę, Minerwę, Herkulesa, Wenus i inne bóstwa niższej rangi, z których część pochodziła z Italii, a część pierwotnie wywodziła się z Grecji. Ważniejszych rzymskich bogów skojarzono ostatecznie z bardziej antropomorficznymi bogami greckimi – przejęte zostały przy tym również cechy bogów greckich i mity z nimi związane.

Przeniesienie cech antropomorficznych greckich bogów do rzymskiej kultury, a może nawet w większym stopniu rozpowszechnienie greckiej filozofii wśród lepiej wykształconych Rzymian przyczyniło się do rosnącego zaniedbywania starych obrzędów, i w I wieku p.n.e. znaczenie religijne dawnych obrządków słabło gwałtownie. Wiele osób, którym patrycjuszowskie pochodzenie nakazywało wypełnianie tych obowiązków, nie wierzyło w ich skuteczność, może poza względami politycznymi, a niewykształcone masy coraz silniej interesowały się obcymi obrządkami. Mimo to pozycje pontifexa maximusa i augura pozostały pożądanymi stanowiskami politycznymi. Juliusz Cezar wykorzystał swój wybór na pontifexa maximusa by wpływać na członków grup kapłańskich.

Liczba i architektura rzymskich świątyń także odzwierciedla otwartość Rzymu wobec wszelkich religii świata. Najstarsze rzymskie świątynie przypominają świątynie etruskie, jak np. wielka świątynia na Wzgórzu Kapitolińskim, poświęcona w 509 p.n.e. Triadzie Kapitolińskiej (Jowiszowi, Junonie i Minerwie). Podobnie, jak etruskie pierwowzory, świątynia została wzniesiona na wysokim podium, a wejście do niej było możliwe jedynie przez frontowe schody, inaczej, niż w świątyniach greckich, gdzie schody otaczały świątynie ze wszystkich stron. Fasada również różniła się od wzorów greckich – kolumnowy portyk miał aż 6 rzędów kolumn i znajdował się jedynie od frontu. Wnętrze podzielone było na szereg pomieszczeń dla rzeźb kultowych. Świątynia Izydy i Serapisa na Polu Marsowm, zbudowana z egipskich materiałów i w egipskim stylu w celu uprawiania zhellenizowanego kultu egipskiej bogini Izydy, jest typowym przykładem różnorodności późnorzymskich budowli sakralnych. Najbardziej godnymi uwagi świątyniami w Rzymie były świątynia Jowisza Kapitolińskiego i Panteon. Panteon został wzniesiony przez cesarza Hadriana pomiędzy 117 i 138 rokiem i poświęcony wszystkim bogom; budowla ta zastąpiła mniejszą świątynię wzniesioną przez generała Marka Wipsaniusza Agrypę. W 607 roku Panteon został przekształcony w kościół chrześcijański i jest obecnie włoskim zabytkiem narodowym; pochowany tam został Rafael i kilku królów zjednoczonych Włoch.

źródło
https://pl.wikipedia.org/wiki/Mitologia_rzymska

Kamil Sz.

Powitanie

Witam wszystkich uczestników i oglądaczy naszego BLOGA poświęconego historii Rzymu!!!
Poniższe posty są pracą uczniów klasy 1c :)

PODBOJE RZYMSKIE...                                                                              

1.Przyczyny podbojów

-dążenie do zdobycia ziem pod uprawę i hodowle.

-przeludnienie panujące w Rzymie.

-chęc zdobycia łupów.

2.Przyczyny sukcesów rzymskich- organizacja armii

a) w armii rzymskiej służyli wszyscy obywatele między 17 a 46 rokiem życia (w razie zagrożenia państwa powoływano mężczyzn od 16 do 60 roku życia). Dzięki temu Rzym posiadał olbrzymie rezerwy wojskowe, nawet klęska w jakiejś bitwie nie miała wpływu na losy wojny, ponieważ Rzym mógł wystawić nowe armie.

b) W armii rzymskiej panowała żelazna dyscyplina, stosowano surowe kary za tchórzostwo

c) Podstawową jednostką armii rzymskiej był legion. Składał się on z 4200 wojowników pieszych i 300 konnych. Piechota walczyła w trzech szeregach, a jazda zajmowała skrzydła. Taki szyk ułatwiał manewrowanie na polu bitwy, co przyczyniło się do sukcesów Rzymian.

d) Rzymian wspomagały oddziały sprzymierzeńców, co zwiększyło siłę armii rzymskiej

e) Rzymianie rozwinęli na niespotykaną skalę sztukę fortyfikacyjną (zdobywanie miast i budowanie umocnień). Maszerując przez wrogi kraj Rzymianie zatrzymując się na nocleg zawsze budowali umocniony obóz.

3. Etapy podbojów rzymskich

a) PODBÓJ ITALII

Rzymianie rozpoczęli swą ekspansję militarną od wyzwolenia się spod panowania Etrusków. Etruskowie, którzy w VI w.p.n.e rozciągnęli swe panowanie na cała północną Italię podbili również Rzym. Przypuszcza się, że ostatni trzej królowie Rzymu byli Etruskami. Wraz z obaleniem monarchii i wprowadzeniem republiki Rzymianom udało się zrzucić jarzmo etruskie. Dzięki podporządkowaniu sobie sąsiednich plemion latyńskich (należących do Italików) i utworzeniu ZWIĄZKU LATYŃSKIEGO Rzymianom udało się w ciągu V w.p.n.e podbić miasto etruskie.

Na początku IV w.p.n.e w wyniku najazdu Galów (390r.p.n.e) Rzym został zniszczony, lecz szybko odbudował swą potęgę. W ciągu następnych stu lat Rzymianie podbili Italików natrafiając jednak na bardzo silny opór ze strony górskiego plemienia SAMNITÓW. Po ich pokonaniu przyszła kolej na miasta greckie w południowej Italii. Najsilniejsze z nich TARENT wezwało na pomoc króla Epiru PYRRUSA.

Wojna Rzymu z Pyrrusem była bardzo krwawa. Początkowo król Epiru odnosił zwycięstwa, lecz były okupione wielkimi stratami i doprowadziły z czasem do jego klęski (stąd powiedzenie ?pyrrusowe zwycięstwo?). Zadali mu ją Rzymianie w 275 r.p.n.e pod BENEWENTEM. To zwycięstwo zadecydowało o zajęciu przez Rzym miast greckich, co zakończyło podbój Italii.

b) WOJNY PUNICKIE (wojny Rzymu z Kartaginą)- Rzymianie nazywali Kartagińczyków ?Punijczykami? (czyli Fenicjanami)

Przyczyną wojen punickich była rywalizacja dwóch potęg:

- lądowej- Rzymu i

- morskiej- Kartaginy

O hegemonię w zachodniej część basenu M.Wojny samnickie rozgrywały się pomiędzy Rzymem a plemieniem Samnitów, zamieszkujących krainy na południe od Lacjum. Ich terytorium obejmowało zasięgiem wschodnią część urodzajnej Kampanii. Samnici postanowili zejść z gór, w których mieszkali i opanować rdzenne ziemie Kampanii. Teanum poprosiło o wsparcię Kapuę. Miasto Kapua zwróciło się o pomoc do Rzymu. I tak Rzymianie wystąpili przeciw Samnitom. Wojny, które prowadzono trwały z przerwami w latach 342-295. Po krótkotrwałych bitwach Rzymianie zwyciężyli Samnitów i przejęli Kapuę na własne posiadanie. Teanum pozostało w rękach drugiej strony. Kapuańczycy wymyślili jednak sposób na oderwanie od Rzymu i poprosili o wsparcie Lacjum, do tej pory należące do Romy. Szybko zakończona wojna latyńska pozwoliła na ponowne przyłączenie Lacjum do terytorium Rzymu. Tym samym w posiadanie Rzymian weszło miasto Wolsków, Privernum. Dzięki sprawnym negocjacjom Wolkowie uzyskali silną autonomię, stając się obywatelami miasta Rzym. Druga wojna samnicka odbyła się w latach 328-304 p.n.e. Dyktatorem obrano Lucjusz Papiriusza, który szybko wziął się do pracy. Jeden z jego dowódców rozbił wojska Samnitów w jednej z bitew, ale nie był to koniec wojny. Papiriusz został wkrótce odwołany, a na jego miejsce wstąpili dwaj konsulowie. Wkrótce doznali hańbiącej porażki, zakończonej upokorzeniem się rzymskich żołnierzy i dowódców11. Teraz przyszła kolej na krok Rzymian. Jednym z konsulów ponownie został Lucjusz Papiriusz, który szybko obmyślił nowy plan wojny. Obszedł wąwozy kaudyńskie, w których Rzymianie doznali takiej klęski, i zdobył Lucerię. Rozkazał również uczynić tak samo, jak niegdyś uczyniono z Rzymianami. Hańba została zmazana. W 312 roku p.n.e. cenzorem został Appiusz Klaudiusz. To on rozkazał zbudowanie drogi łączącej Rzym i Kapuę szerokim traktem. Od jego imienia nazwano gościniec via Appia. Appiusz zbudował w Rzymie również pierwszy wodociąg, który nazwano aqua Appia. Wkrótce sieć dróg połączyła podbite prowincje italskie. Półwysep Apeniński poprzecinała sieć, która umożliwiała nie tylko szybkie rajdy wojsk, ale i lepsze połączenia handlowe. Ostania z wojen damnickich miała najbardziej dramatyczny przebieg. Samnici zawezwali na pomoc Etrusków, Galów oraz wojownicze plemię Umbrów, zamieszkujących dzisiejszą Umbrię. W latach 298-290 p.n.e. trwały zaciekłe walki, które przesądziła bitwa pod Sentinum (296 p.n.e.). Dzięki bohaterskiemu czynowi jednego z konsulów Publiusza Decjusza. Stowarzyszenie sił pod przywództwem Samnitów zostało rozbite. Dalsze walki toczyły się w górskich rejonach Apenin. Zakończyły się zwycięstwem Rzymian. Teraz ich terytorium obejmowało zasięgiem rozległe krainy od południowego krańca do północnej nasady Półwyspu Apenińskiego.

Po założeniu kolonii w żyznej Apulii Rzymianie obrócili przeciw sobie gracki Tarent. Miasto to, pozbawione walecznej armii, miało rozległe kontakty zamorski, które usiłowało wykorzystać w nadchodzącym starciu. Dlatego też do Italii przybył król Epiru, Pyrrus, marzący, aby zostać drugim Aleksandrem Wielkim12. Na Półwysep Apeniński Pyrrus przybył wraz ze swoją potężną armią oraz słoniami bojowymi, które otrzymał od szwagra, króla egipskiego Ptolemeusza II Filadelfa. W 280 roku p.n.e. Pyrrus stoczył zwycięski bój pod Herakleją. Tryumf zapewniły mu słonie bojowe, których widoku nie mogły znieść rzymskie konie. Wielu Rzymian zginęło, wielu dostało się do niewoli. Podobną liczbę żołnierzy utracił Pyrrus13. Król Epiru chciał pokoju, a swe oręże zwrócić przeciw Sycylii, na której rozbestwiła się Kartagina. Rzymianie odrzucili jednak propozycję pokoju. Druga bitwa również rozstrzygnęła się na korzyść jego wojsk. Dopiero utarczki z Kartaginą na Sycylii stały się przyczyną zaniechania podbojów Pyrrusa. Wkrótce Tarent upadł, a sam Pyrrus zginął w jednej z batalii w bałkańskich miastach. Tak, w dość smutny sposób, skończył się jego los14.

Grecja – Półwysep Bałkański kojarzy się nam przede wszystkim z tym państwem. Rzeczywiście, starożytni Grecy byli prekursorami w wielu dziedzinach, tworząc m.in. koncepcję demokracji. Wiele im zawdzięczamy, i nie są to tylko wspomnienia zamierzchłych czasów. Nie interesuje nas arcyciekawa historia Greków, lecz podboje Rzymu, dlatego naszą opowieść zaczniemy od chwili, gdy dzielni Rzymianie rozpoczęli podbój Hellady. Podczas ostatniej z wspominanych wojen punickich władca Macedonii wystąpił przeciw Rzymowi, ale skończył to starcie szybciej niż zdołał się do niego przygotować. Dopiero w 200 roku p.n.e. zwrócił się zbrojnie, wraz z Antiochem Wielkim, władcą Syrii. Wojnę tę nazwano drugą wojna macedońską. Dowódcą wojsk Romy został Tytus Kwinkcjusz Flamininus, który od dawna wyróżniał się w dziedzinie batalistycznej. W 198 roku p.n.e. został on konsulem i wkrótce powiódł swoje oddziały do serca Grecji. Tam, na terenie nazwanym Kynoskefelaj17, rozbił wojska Filipa V. 197 rok był zatem rokiem rozstrzygnięć na froncie wschodnim. Dużą zasługę w całej batalii przypisywali sobie sojusznicy Rzymu, Etolowie, którzy chełpili się zwycięstwem, pomniejszając rolę legionów Flamininusa. W 197 roku p.n.e. Flamininus dokonał rzeczy niesłychanej – zdobyte tereny przekazał tamtejszym władcom, uznając je za niepodległe i wycofując własne wojska z powrotem do Italii. Hellad nareszcie była wolna. Niestety, pokój na wschodzie nie trwał długo. Przypomniał o sobie wspomniany powyżej Antioch Wielki, który ruszył z Azji Mniejszej na słabą jeszcze Helladę. W 192 roku p.n.e. wielka wyprawa syryjska przeprawiła się przez Hellespont do Europy. Tanioch podbijał kolejne terytoria. Wtedy na arenę wkroczył Rzym. W tym samym roku wypowiedziano wojnę zagrożeniu. Szybkim marszem legiony zaczęły wyzwalać Grecję kawałek po kawałku, docierając do Termopile, gdzie Antioch został rozgromiony. Zawiedli go… Etolowie, co sami, którzy tak wychwalali własne wojska jeszcze kilka lat temu, walcząc po stronie Rzymu. Następnie wojska Scypiona przeprawiły się do Azji. Pod Magnezją doszło do decydującej batalii. Dwukrotnie liczebniejsze wojska syryjskie uległy jednak potędze Rzymu i przegrały wojnę. Lucjusz Scypion, który dowodził wojskami tryumfował, przybierając tytuł „Scypiona Azjatyckiego”. Jednak i tym razem Rzym nie skorzystał materialnie ze zwycięstwa i oddał podbite terytoria rdzennym mieszkańcom. Tak zakończyła się pierwsza faza wojen w Grecji. Dopiero w 172 roku p.n.e. wznowione zostały walki. A to za sprawą króla Macedonii Perseusza, łamiącego postanowienia traktatu sojuszniczego. Rzym nie miał wyjście i wypowiedział wojnę, mimo iż nie było do niej przygotowany. Pierwsze dwa lata walk toczyły się ze zmiennym szczęściem. W trzecim roku Rzymianie przeszli do ofensywy, wypierając Perseusza za Olimp. Wtedy konsulem został Lucjusz Emiliusz Paulus. Perseusz tymczasem stał wraz z 43000 ludzi w przesmyku nad Dionem. Tam też spotkała go niespodzianka w postaci 8000 zbrojnych Rzymian, którym udało się zajść wroga od tyłu i wyprzeć z niedostępnego miejsca. Niestety dla Macedończyków, starcie z wojskami Rzymu skończyło się fatalnie. Zadecydował o tym przypadek, a sama bitwa rozegrała się naprawdę w sposób dziwaczny. Końcowy wynik walk był korzystny dla Rzymu. Ale… i tym razem zrezygnował on z łupów, a sama Macedonia została podzielona na cztery części. Teraz przyszedł czas na kolejną potyczkę z Kartagińczykami.

TERENY RZYMU

 

żołnierz Rzymski

żródło

Kacper T.